Béhaviorisme jeung Nativisme

1. Tiori jeung Konsép Béhaviorisme

Dina dunya atikan, tiori jeung prakték atikan dipangaruhan ku aliran filsafat pendidikan. Salah sahiji aliran filsafat pendidikan anu bisa mangaruhan  sistem pangajaran di antarana nyaéta béhaviorisme.

Nurutkeun béhaviorisme, munculna paripolah bakal leuwih kuat lamun dibéré hadiahjeung bakal  leungit lamun ditibanan hukuman. Hubungan S-R, individu pasif, paripolah anu katingali, ngawangun paripolah ku cara ngatur kondisi sacara disiplin, hadiahjeung hukuman mangrupa unsur-unsur penting dina tiori béhaviorisme.

2.  Tokoh-Tokoh Béhaviorisme

a.   Edward Lee Thorndike (1874 - 1949)

Nurutkeun Thorndike aya tilu hukum diajar anu utama: hokum akibat, hokum latihan, jeung hukum kasayagaan.

1)  The Law of Effect (Hukum Akibat)

Hukum akibat nyaéta hubungan stimulus réspon anu kamungkinan leuwih kuat lamun akibatna nyenangkeun jeung kamungkinan bakal héngkér lamun akibatna henteu matak nyugemakeun.

Konéksi antara kesan panca indera jeung paripolahna bisa jadi leuwih kuat atawa leuwih héngkér, gumantung kana “buah”/“hasil” paripolah anu pernah dilakukeun. Upamana, lamun siswa migawé PR, bakal nyenangkeun guruna. Tapi lamun teu migawé PR, manéhna bakal dihukum. Paripolah migawé PR bakal ngawangun sikapna.

2)    The Law of Exercise(Hukum Latihan)

Hukum latihan nyaéta beuki imindeng tingkah laku dilatih (digunakeun), mangka éta asosiasi bakal leuwih kuat. Di dieu, hukum latihan boga harti dua hal:

• The Law of Use: hubungan-hubungan atawa konéksi-konéksi bakal tambah kuat, lamun aya latihan anu sipatna leuwih nguatan éta hubungan.

• The Law of Disue : hubungan-hubungan atawa konéksi-konéksi bakal tambah héngkér,  lamun latihan-latihan dieureunkeun.

3)  The Law of Readiness (Hukum Kasayagaan)

Hukum kasayagaan éta nerangkeun yén beuki sayagana hiji organisme pikeun meunangkeun parobahan tingkah laku, mangka lumangsungna parobahan éta tingkah laku bakal nimbulkeun kasugemaan individu nepi ka asosiasina jadi leuwih kuat. Prinsip utama tiori konéksionisme nyaéta diajar mangrupa hiji kagiatan ngawangun asosiasi (connection) antara kesan panca indera jeung kahayang pikeun migawé hiji hal.

b.    John Watson (1878 - 1958)

Nurutkeun Watson, diajar mangrupa prosés interaksi antara stimulus jeung réspon, tapi éta stimulus jeung résponna kudu bisa dititénan jeung diukur. Jadi, parobahan-parobahan méntal dina diri saurang siswa salila proses diajar ngajar, henteu kudu diperhatikeun sabab henteu bisa dititénan.

Salah sahiji .pamadegan utama Watson nyaeta psikologi ngulik stimulus dan réspons (S-R Psikologi). Anu dimaksud ku stimulus nyaéta sakabéh obyék di lingkungan, kaasup parobahan jaringan dina awak.Réspon nyaéta naon waé anu dilakukan anu mangrupa jawaban kana stimulus, mimiti tina tingkat basajan kana tingkat luhur.

Sumbangan utama Watson nyaéta pamadeganana anu kuat ngeunaan paripolah anu bisa dikontrol jeung aya hukum anu ngaturna. Ku nolakna kana mind jeung kasadaran, Watson mampu ngahudangkeun deui sumanget obyéktivitas dina psikologi anu mukakeun jalan pikeun risét-risét émpiris dina ékspérimén anu bisa dikontrol.

c.    Clark L. Hull (1884 - 1952)

Prinsip-prinsip utama tiori Clark L. Hull :

• Reinforcement mangrupa faktor penting dina diajar.

• Prosés diajar bisa lumangsung, lamun geus aya kasaimbangan biologis. Hal ieu nembongkeun pangaruh tiori Darwin anu mentingkeun adaptasi biologis organism.

d.    Edwin Guthrie

Prinsip diajar Guthrie anu utama nyaéta hukum kontiguitianu mangrupagabungan stimulus-stimulus anu dibarengan ku gerakan..Guthrie ogé percaya yén hukuman (punishment) ogé penting dina prosés diajar. Hukuman anu dibikeun dina waktu anu merenah bakal mampuh ngarobah tingkah laku siswa.

3.    Kaunggulan jeung Kahéngkéran Béhaviorisme

a.    Kaunggulan Béhaviorisme

1)     Cocog pisan pikeun  meunangkeun kamampuh anu ngabutuhkan prakték jeung pembiasaan anu miboga unsur-unsur saperti kecepatan, spontanitas, kelenturan, réfléks, jeung  daya tahan.

2)     Mampuh ngaping siswa supaya henteu mikir liniér, konvérgén, tapi kréatif, jeung  produktif.

3)     Ngabingbing siswa pikeun ngudag targét, anu ahirna ngajadikeun siswa bébas ngalakukeun kréasi jeung imajinasi.

b.     Kahéngkéran Béhaviorisme

1)     Pangajaran museur ka guru (teacher centered learning), sipatna meanistik, jeung oriéntasina ngan kana hasil anu bisa dititénan jeung diukur.

2)     Siswa ngan ngaregepkeun pedaran guru jeung ngapalkeun naon-naon anu diregepkeun jeung dianggap hiji cara diajar anuéféktif.

3)     Siswa (tori skinner) anu meunang hukuman, boh verbal boh fisik saperti kekecapan kasar atawa pamoyok kanu justru akibatna goréng pikeun siswa.

4)     Henteu bisa ngajelaskan situasi diajar  kompléks, sabab lobavariabel atawa hal-hal anu raket patalina jeung pendidikan/diajar anu lain ngan ukur hubungan stimulus jeung réspon.

5)     Henteu bisa ngajelaskan alesan-alesan anu nyalahkeun hubungan antara stimulus-réspon jeung henteu bisa ngajawab hal-hal anu nyababkan ayana kateusaluyuan antara stimulus anu dibikeun jeung résponna.

4.     Aplikasi  Béhaviorisme dina Pangajaran

Pangajaran anu dirancang dumasar kana tiori béhaviorisme nganggap pangaweruh téh obyéktif, pasti, tetep, henteu robah. Pangaweruh geus miboga struktur nu rapih, antukna diajar mangrupa prosés meunangkeun pangaweruh, ari ngajar nyaéta mindahkan pangaweruh (transfer of knowledge) ka siswa.

Dina prosés diajar, siswa dianggap  objék pasif anu salilana butuh motivasi jeung penguatan ti guru. Ku sabab kitu, para guru mekarkeun kurikulum anu miboga struktur ku cara ngagunakeun standar-standar nu tangtu dina prosés diajar anu kudu dihontal ku para siswa. Kitu deui dina prosésévaluasi diajar, siswa diukur ngan kana hal-hal nyata jeung bisa dititénan nepi ka hal-hal anu sipatna henteu bisa dititénan--henteu kadongkang dina prosésévaluasi. Implikasi tina tiori béhaviorisme  kurang bisa méré kabébasan ka siswa pikeun ngalakukeun kréasi, atawa ékspériméntasi, jeung mekarkeun kamampuanana sorangan.

Ku sabab sistem pangajaranana otomatis-mekanis dina ngahubungkeun stimulus jeung réspon ahirna jiga saperti gawé mesin atawa robot. Akibatna, siswa kurang mekar  luyu jeung poténsi dirina. Ku sabab tiori béhaviorisme nganggap yén pangaweruh geus boga struktur anu rapih jeung boga aturan, mangka siswa  disanghareupkeun kana aturan-aturan anu jelas jeung ditangtukeun leuwih ti heula.

5.Tiori jeung Konsép Nativisme

Aliran Nativisme mangrupa aliran anu leuwih merhatikeun kamampuh diri siswa. Faktor lingkungan dianggap kurang pangaruhna kana kamekaran siswa. Istilah Nativisme asalna tina kecap‘natie’, hartina ‘lahir’. Nurutkeun aliran nativisme, lingkungan sabudeureunana euweuh hartina sabab lingkungan teu boga daya dina mangaruhan kamekaran siswa. Ieu aliran teu nganggapyén kamekaran individu ditangtukeun ku faktor bawaan nalika lahir. Ku sabab kitu, hasil atikan ditangtukan ku bakat anu dibawa  mangsa lahir. Ku kituna, nurutkeun ieu aliran, hasil diajar ditangtukan ku individuna sorangan. Atikan siswa anu henteu luyu jeung bakat anu dibawa moal aya gunana pikeun kamekaran siswana sorangan.

Tokoh aliran Nativisme di antarana:(1) Schopenhaur (filsuf Jerman 1788-1860) Arthur Schaupenhaur ngébréhkeun anu jahat bakal jadi jahat; anu hadé bakal jadi hadé.Ieu tiori lawan tina tiori béhaviorisme. Tiori nativisme mangrupa dasar pamikiran yén hasil henteuna atikan henteu ditangtukeun ku faktor atikan jeung lingkungan éta siswa. Hartina, lingkungan henteu boga kakuatan dina mangaruhan kamekaran siswa. Ngaliwatan ieu tiori, Arthur Schopenhauer  ngébréhkan yén anu bawaanana goréng bakal jadi goréng; anu bawaanana hadé jadi hadé tanpa pangaruh lingkungan nu aya.

6. Kaunggulan jeung Kahéngkéran Nativisme

Kaunggulan Nativisme

1)  Mampu ngamunculkeun bakat dirina

Ieu tiori miharep manusa bisa ngaoptimalkan bakatna, sabab ku ieu tiori hiji jalma  bisa mikawanoh kana bakat dirina anu bisa dimekarkeun ku manéhna. Ku ieu hal bakal ngagampangkeun manusa pikeun mekarkeun hiji bakat anu engkéna bakal nangtukeun kamajuan dina hirupna.

2)  Ngarojong manusa ngawujudkan dirina anu  boga kompeténsi

Jadi,ku ieu tiori dipiharep unggal manusa kudu leuwih kréatifjeung inovatif dina upaya mekarkeun bakat jeung minat sangkan jadi manusa anukompetén jeung kompetitif dina nyanghareupan tangtangan jaman kiwari anu terus leuwih ngabutuhkeun manusa unggul anu kompetén.

3)  Ngarojong manusa dina nangtukeun pilihan

Ieu tiori miharep manusa bisa ngabogaan sikep leuwih bijaksana dina  nangtukeun pilihanana, jeung lamun manusa geus nangtukeun pilihanana, mangka manéhna bakal komitmen jeung nyekel pageuh kana pilihanana jeung bakal yakin yén hiji hal anu dipilihna mangrupa anu panghadé na pikeun dirina.

4)    Ngarojong manusa pikeun mekarkeun poténsi  dirina

Ieu tori nétélakeun yén anu ngajadikeun manusa boga peran aktif dina mekarkeun poténsi dirina nyaéta ciri khas atawa ciri khusus jati dirina.

5)    Ngarojong manusa mikawanoh kana  bakat minatna

Ku ayana ieu tiori, mangka manusa bakal gampang mikawanoh bakatna. Leuwih awal manusa mikawanoh bakatna, nyaéta manusa bakal leuwih ngamaksimalkeun bakatna supaya mekar leuwih optimal.

Kahéngkéran Nativisme

Ieu tiori nganggap saolah-olah sipat-sipat manusia henteu bisa dirobah sabab geus ditangtukeun ku sipat-sipat bawaan. Lamun  bawaanana hadé, mangka bakal jadi hadé; lamun bawaanana jahat, mangka bakal jadi jahat. Jadi, sipat manusa mah permanén henteu bisa dirobah. Ieu tiori nganggap atikan  jadi hiji hal anu pesimistis.

7.Larapna Nativisme dina Pangajaran

Anu nganut aliran nativisme nganggap yén orok anu lahir geus jeung bawaanana, boh bawaan hadé  boh goréng. Ku sabab kitu, hasil akhir atikan ditangtukeun ku bawaanana mangsa lahir. Dumasar kana éta pamadegan,  mangka hasil atikan ditangtukeun ku siswana sorangan. Ditegaskeun yén  “anu jahat bakal jadi jahat; jeung anu hadé  bakal jadi hadé.”  Atikan anu henteu saluyu jeung bakat katut bawaan siswa moal aya gunana pikeun kamekaran éta budak dina prosés diajarna.

Pikeun nativisme, lingkungan sabudeureunana moal aya hartina sabab lingkungan moal boga daya jeung kakuatan dina  mangaruhan kamekaran siswa.Anu nganut ieu aliran ngébréhkeun yén lamun budak miboga bawaan jahat, manéhna bakal jahat; jeung lamun hiji budak miboga bawaan hadé, nya bakal jadi hadé. Ieu bakat jahat jeung hadé teu henteu bisa dirobah ku kakuatan ti luar.

Tiori nativisme disebut ogé  tiori naturalisme atawa tiori pesimisme. Tiori nativisme nganggap yén manusangalaman tumuwuh mekarna lain ku sabab faktor atikan jeung intervénsi séjénna anu datangna ti luar manusa, anging  ditangtukeun ku bakat jeung bawaanana. Tiori ieu nganggap yén  upaya atikan téh euweuh gunana jeung moal  aya hasilna. Malah ceuk ieu tiori atikan téh justru bakal ngaruksak kamekaran siswa. Tumuwuh mekarna siswa henteu  perlu diintervénsi ku upaya atikan, sangkan tumuwuh mekarna siswa lumangsung  sacara wajar, alamiah, luyu jeung kodratna.

Atikan anu dilaksanakeun mangrupa hiji usaha anu tanpa daya nurutkeun ieu tiori, sabab siswa bakal nangtukeun hasilna ku dirina sorangan lain ngaliwatan usaha atikan. Sanajan dina atikan aya aturan beurat atawa ringan, éta siswa tetep bakal balik deui kana sipat jeung bawaanana. Kitu deui faktor lingkungan, sabab lingkungan moal boga kakuatan dina mangaruhan kamekaran siswa.